เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมบางคนยังมีใบหน้าอ่อนเยาว์หรือที่เรียกกันว่า "หน้าเด็ก" ทั้งที่อายุก็มากแล้ว หรือบางคน อายุไม่มากเท่าไหร่ แต่หน้าดูสูงอายุเกินวัย และด้วยนวัตกรรมด้านการแพทย์ที่ก้าวหน้า เมื่อก่อนเราวัดความชราจาก "อายุ" ที่เพิ่มสูงขึ้น แต่ ณ วันนี้มีวิธีการวัดความชราจาก "อายุร่างกาย" แล้ว

นพ.ปรัชญ์ พึ่งเจษฎา ผู้อำนวยการด้านการแพทย์ ศูนย์การแพทย์ด้านความงาม ดิ อิมเมจ เผยว่า นวัตกรรมใหม่ที่สามารถวัดอายุร่างกายได้คือ การตรวจวัดความยาวเทโลเมียร์ (telomere) ซึ่งเป็นนวัตกรรมหนึ่งของเวชศาสตร์แห่งการชะลอวัย หรือแอนตี้ เอจจิ้ง (Anti-Aging)

"คนเราทุกคนมีโครโมโซมที่มีรูปร่างคล้ายๆ ปาท่องโก๋ ซึ่งส่วนปลายสุดของโครโมโซมคือเทโลเมียร์ ซึ่งจะเป็นกระเปาะ ทำหน้าที่กำหนดอายุขัยของเซลล์ หรือเรียกง่ายๆ ว่าเป็นตัวกำหนดอายุขัยของชีวิตคนเรานั่นเอง"

ความชราจึงไม่ใช่แค่อายุที่สูงขึ้นตามวัย แต่ความชราเกิดจากความเสื่อมของเซลล์ทั้งหมดในร่างกาย โดยกำหนดจาก "ความยาวของเทโลเมียร์"

"เมื่อคลอดออกมาเทโลเมียร์ของเราจะสมบูรณ์แบบที่สุด มีความยาวในระดับหนึ่ง แต่เมื่ออายุ 20 ปีขึ้นไป เทโลเมียร์จะค่อยๆ สั้นลง ซึ่งเกิดจากเซลล์แบ่งตัวเพื่อไปซ่อมแซมส่วนต่างๆ ของร่างกาย เพราะเซลล์มีการเกิดขึ้นและตายไปทุกวัน ฉะนั้น เซลล์จะมีการซ่อมแซมตัวเองทุกวันโดยการแบ่งตัว และทุกครั้งที่เซลล์แบ่งตัว เทโลเมียร์ก็จะหดสั้นลงเรื่อยๆ

"จนอายุ 75 ปี อาจไม่มีเทโลเมียร์หลงเหลืออยู่เลย ทำให้เซลล์แบ่งตัวไม่ได้แล้ว เมื่อเซลล์แบ่งตัวไม่ได้ก็จะเกิดโรคความเสื่อมต่างๆ ตามมา"

ค่าความยาวของเทโลเมียร์จึงบ่งบอกได้ว่าเรามีความชรามากน้อยแค่ไหน

"นี่คือคอนเซ็ปต์ใหม่ คนเราไม่ได้เริ่มแก่ตั้งแต่อายุ 20 ปีเป็นต้นไป แต่แก่ตั้งแต่เกิดแล้ว เพียงแต่ว่าช่วงแรกเกิดถึง 20 ปี อาจจะยังไม่เห็นผลมาก เพราะโกรทฮอร์โมน (growth hormone) ยังทำหน้าที่ช่วยเรื่องการเจริญเติบโต ร่างกายก็อาจมีความเสื่อมบ้างแต่ไม่เร็วมาก แต่เมื่อใดที่กระดูกเริ่มปิด โกรทฮอร์โมนเปลี่ยนหน้าที่มาใช้ในการซ่อมแซมร่างกาย ก็จะเริ่มเห็นความเสื่อมของร่างกายชัดเจนขึ้น

"ซึ่งความเสื่อมในร่างกายจะเร็วหรือช้า เทโลเมียร์จะหดสั้นลงเร็วหรือช้า ขึ้นอยู่กับไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตของแต่ละคน ถ้าใครใช้ชีวิตเฮลตี้ ดูแลสุขภาพของตัวเองอย่างดี ทั้งการรับประทานอาหาร ออกกำลังกาย พักผ่อนเพียงพอ ไม่เครียด ไม่กินเหล้า ไม่สูบบุหรี่ เทโลเมียร์ก็จะค่อยๆ หดตัวสั้นลงช้าๆ คนคนนั้นก็ยังคงความหนุ่มความสาวของร่างกายไว้ได้ แต่ถ้าใครใช้ชีวิตตรงกันข้าม เทโลเมียร์ก็จะหดตัวลงอย่างรวดเร็ว ความเสื่อมของร่างกายก็จะมาเยือนเร็วขึ้น

"ซึ่งนี่คือที่มาของคำตอบที่ว่า ทำไมคนบางคนทั้งที่อายุมากแล้ว แต่ยังดูหน้าเด็ก ดูสุขภาพดี ขณะที่บางคนอายุก็ไม่ยังไม่มากเท่าไหร่ แต่หน้าเกินอายุไปแล้ว"

"นี่คือนวัตกรรมใหม่ที่เพิ่งเข้ามาในเมืองไทย นวัตกรรมที่ได้รับรางวัลโนเบล เป็นนวัตกรรมที่ช่วยบ่งชี้ว่าเราดำเนินชีวิตได้ดีหรือไม่ดีอย่างไร โดยดูจาก ?ความเสื่อมของร่างกาย?"

"วิธีการวัดเทโลเมียร์" ทำได้ด้วยการเจาะเลือดและนำไปวิเคราะห์ ซึ่งบางคนมีอายุ 50 ปีแล้ว แต่เมื่อเจาะเลือดออกมา เทโลเมียร์มีความยาวเท่ากับคนอายุ 30 ปี หรือบางคนอายุ 40 ปีเท่านั้น แต่เมื่อเจาะเลือดออกมา เทโลเมียร์มีความยาวเทียบเท่ากับคนอายุ 60 ปี เพียงเท่านี้ ก็บ่งบอกเราได้ว่า ที่ผ่านมาเราใช้ชีวิตมาอย่างไร และต่อไป จะช่วยกำหนดการใช้ชีวิตของเราว่าต้องดูแลตัวเองอย่างไร

อย่างไรก็ตาม แม้จะชี้วัดว่าอายุร่างกายชรากว่าอายุจริง ก็ใช่ว่าจะไม่มีทางแก้ไข

นพ.ปรัชญ์แนะนำว่า ให้เปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตหรือไลฟ์สไตล์ใหม่จากที่ไม่ดูแลสุขภาพก็หันมาใส่ใจมากขึ้นโดยทำอย่างต่อเนื่อง ความยาวของ

เทโลเมียร์อาจไม่ได้ยาวขึ้น แต่จะถูกทำลายช้าลง จากที่วัดไปตอนแรกมีอายุร่างกาย 45 ปี แต่เมื่อทำอย่างต่อเนื่องประมาณ 6 เดือนถึง 1 ปี แล้ว

กลับมาวัดใหม่ ความชราอาจลดลงเหลือ 40-35 ปีก็ได้ ซึ่งตรงนี้ขึ้นอยู่กับการดูแลตัวเอง

"ก่อนที่เราจะไปพึ่งพาเครื่องมือที่ช่วยทำให้เราดูดีจากภายนอก สิ่งสำคัญคือการดูแลตัวเองจากภายใน เพราะถ้าร่างกายของเราไม่สมบูรณ์ การตอบสนองกับยาต่างๆ หรือนวัตกรรมความงามต่างๆ ก็จะไม่ดีตามไปด้วย แต่ถ้าร่างกายของเราพร้อม มีความสมบูรณ์ สามารถซ่อมแซมตัวเองได้ดี การตอบสนองกับสิ่งต่างๆ ก็จะดีขึ้น มีผลข้างเคียงน้อยลง

"วิธีคงความหนุ่มสาวให้อยู่กับเรานานๆ ทำให้เทโลเมียร์หดสั้นลงอย่างช้าๆ ทำได้ง่ายๆ ด้วยการดูแลตัวเองจากภายใน รับประทานอาหารให้มีประโยชน์ ออกกำลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด ไม่กินเหล้า ไม่สูบบุหรี่ สุขภาพดีเริ่มต้นที่ตัวเรา ซื้อไม่ได้ ต่อให้มีเงินเป็นร้อยล้านพันล้านก็ซื้อสุขภาพไม่ได้ ถ้าคุณไม่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ไม่เริ่มต้นดูแลตัวเอง" นพ.ปรัชญ์กล่าวทิ้งท้าย

ร่วมพูดคุยกับ นพ.ปรัชญ์ในหัวข้อ "สวยอย่างมีสุขภาพดี แบบ 3 มิติ" วันที่ 22 สิงหาคมนี้ ในงานแฟร์สุขภาพอันดับหนึ่งของเมืองไทย "มติชนเฮลท์แคร์ 2014" ซึ่งจัดตั้งแต่วันที่ 21-24 สิงหาคม ที่ห้องบางกอกคอนเวนชั่นเซ็นเตอร์ ชั้น 5 เซ็นทรัลพลาซา ลาดพร้าว เวลา 10.00-20.00 น.

เพราะ "การไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ"

............

(ที่มา:มติชนรายวัน 21 สิงหาคม 2557)