ในอดีตโรคเบาหวานมักจะเกิดขึ้นกับคนสูงอายุ แต่ปัจจุบันสถิติทั่วโลกของกลุ่มคนที่เป็นโรคเบาหวาน กลับมีวัยที่น้อยลง และมีแนวโน้มผู้ป่วยเพิ่มขึ้นอย่างน่าตกใจ ความชุกของเบาหวานเพิ่มสูงขึ้นทั่วโลกทั้งในประเทศที่พัฒนาแล้วและประเทศที่กำลังพัฒนา แต่ประเทศกำลังพัฒนาต้องแบกรับภาระการเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็วของผู้ที่เป็นเบาหวานในกลุ่มคนที่อายุน้อยและกำลังอยู่ในวัยทำงาน (35-64 ปี) ซึ่งต่างกับประเทศที่พัฒนาแล้วที่พบเบาหวานส่วนใหญ่ในผู้สูงอายุ ในปี พ.ศ.2556 มีผู้เป็นเบาหวานทั่วโลก 371 ล้านคน โดยมีประเทศจีนมาเป็นอันดับหนึ่ง ตามด้วย อินเดีย และสหรัฐอเมริกา เป็นอันดับ 2 และ 3 ตามลำดับ สำหรับประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.2552 มีผู้เป็นเบาหวานในประเทศไทย 3.5 ล้านคน

ปัจจัยของการเกิดโรคเบาหวานนั้น มีสาเหตุมาจากประชากรอายุยืนขึ้น, การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ, ภาวะน้ำหนักเกิน และความอ้วน และความเป็นอยู่ที่สะดวกสบายและขาดการออกกำลังกาย ซึ่งเบาหวานสามารถจำแนกได้เป็น 4 ประเภท คือ

ประเภทที่ 1 ส่วนใหญ่พบในเด็ก มีลักษณะสำคัญคือ ตับอ่อนสร้างอินซูลินออกมาได้น้อยมาก จำเป็นต้องฉีดอินซูลินตลอดชีวิต เพื่อดำรงชีวิตให้อยู่ได้

ประเภทที่ 2 ซึ่งพบในผู้ใหญ่ และเป็นเบาหวานที่พบมากที่สุดทั่วโลกถึง 85-95% ของผู้ป่วยเบาหวานทั้งหมด

ประเภทที่ 3 คือ เบาหวานที่ไม่ทราบสาเหตุ

ประเภทที่ 4 คือ เบาหวานขณะตั้งครรภ์ ปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเบาหวานประเภทที่ 2 หลายประการคือ ประวัติกรรมพันธุ์โรคเบาหวานในครอบครัว, น้ำหนักเกิน หรืออ้วน, การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ, การขาดการออกกำลังกาย, อายุมากขึ้น, ความดันโลหิตสูง, ไขมันในเลือดสูง, เชื้อชาติ, ความบกพร่องต่อความทนน้ำตาล และความบกพร่องของน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหาร (ซึ่งรวมเป็นภาวะก่อนเบาหวาน, หญิงที่มีประวัติเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และภาวะทุพโภชนาการขณะตั้งครรภ์

เบาหวานอาจไม่ใช่โรคติดต่อที่เป็นปัญหาสำคัญทั่วโลก แต่พบได้ทุกเพศ ทุกวัย ทุกฐานะ ไม่เฉพาะในผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีฐานะดี อีกทั้งยังมีส่วนที่ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนทั่วทั้งร่างกายในหลายอวัยวะ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ รวมถึงภาวะหัวใจล้มเหลว โรคอัมพาต โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ ซึ่งทำให้เกิดภาวะเนื้อตายที่เท้า และถูกตัดเท้าในที่สุด นอกจากนี้ยังทำให้เกิดโรคไตวายเรื้อรัง ตาบอด โรคติดเชื้อต่างๆ ตลอดจนปลายประสาทอักเสบ เป็นต้น เบาหวานจึงเป็นสาเหตุการตายที่พบได้บ่อยไม่แพ้โรคเอดส์ ทุก 7 วินาที

วันเบาหวานโลก จึงถือได้ว่าเป็นวันสำคัญที่ทุกภาคส่วนควรมีส่วนร่วมในการรณรงค์ในการช่วยสร้างความตื่นตัวต่อภัยของเบาหวาน การป้องกันเป็นสิ่งที่ดีที่สุด เพราะสามารถป้องกันได้ ควบคุมได้ และเนื่องในวันเบาหวานโลก โรงพยาบาลเวชธานีได้มีการจัดกิจกรรมเสวนาหัวข้อ “พิทักษ์ เท้า-ตา-ไต พ้นภัยเบาหวาน” ในวันเสาร์ที่ 16 พฤศจิกายน 2556 เวลา 9.00-12.00 น. ณ ห้องประชุมชั้น 3 โดยมีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางมาร่วมให้ความรู้ พร้อมกับบริการตรวจสุขภาพวัดความดันโลหิต เจาะน้ำตาลในเลือด และตรวจหาความเสี่ยงการเกิดเบาหวาน

นพ.ธวัชชัย ภาสุรกุล
ผู้อำนวยการศูนย์เบาหวาน ไทรอยด์ และต่อมไร้ท่อ
โรงพยาบาลเวชธานี