ยามเมื่อถึงวันออกพรรษา พุทธศาสนิกชนจากทั่วสารทิศก็จะเดินทางมาร่วมตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งและข้าวต้มลูกโยน ณ ลาน วัดสังกัสรัตนคีรี เพื่อร่วมกันย้อนรำลึกถึงแบบอย่างความกตัญญูของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงมีต่อพระพุทธมารดา ตามพุทธตำนานที่กล่าวไว้ว่า ในพรรษาที่ 7 หลังการตรัสรู้ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้รำลึกถึงพระคุณของพระพุทธมารดา ซึ่งสิ้นพระชนม์หลังจากพระองค์ประสูติได้ 7 ราตรี ทรงดำริจะสนองพระคุณพระพุทธมารดา ซึ่งพระคุณล้นฟ้ามหาสมุทร ก็มีเพียงพระอภิธรรม ที่ควรค่าทดแทนพระคุณเกษียรธารา (น้ำนม) พระพุทธองค์จึงเสด็จไปจำนำพรรษาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพื่อเทศนาพระอภิธรรมปิฎกโปรดพุทธมารดา ตลอดพรรษา (3 เดือน) จนพระพุทธมารดา บรรลุอริยมรรค-อริยผล เป็นพระอรหันตภูมิ และเมื่อครบพรรษาไตรมาสแล้ว พระพุทธองค์ก็ได้เสด็จลงมาสู่โลกมนุษย์ ทางบันไดทั้งสามที่พระวิษณุกรรมได้เนรมิตให้ลงสู่ประตูเมืองสังกัสนคร เหมือนดังเช่นงานประเพณีตักบาตรเทโว ของจังหวัดอุทัยธานี ที่ได้จัดงาน ณ วัดสังกัสรัตนคีรี อำเภอเมืองอุทัยธานี จังหวัดอุทัยธานี

นายวันชัย โอสุคนธ์ทิพย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุทัยธานี เปิดเผยว่า สำหรับงานประเพณีตักบาตรเทโว ถือเป็นงานบุญประเพณีตามพุทธตำนานที่สำคัญงานหนึ่งของชาวจังหวัดอุทัยธานี ซึ่งได้จัดสืบทอดกันมาอย่างต่อเนื่องจากรุ่นสู่รุ่นจนถึงปัจจุบัน ภายในงานเต็มไปด้วยบรรยากาศที่น่าตราตรึงใจ พร้อมสร้างความประทับใจให้แก่ประชาชนจากทั่วสารทิศที่เคยมาร่วมงานบุญดังกล่าว ซึ่งถือเป็นงานประเพณีที่ชาวอุทัยธานีทุกคนล้วนภาคภูมิใจ และเป็นงานประเพณีที่มีองค์ประกอบสอดคล้องกับพุทธตำนานมากที่สุดแห่งหนึ่งของไทย

ภายในงานผู้มาเยือนจะได้พบกับภาพ พระสงฆ์เดินลงมาจากยอดเขาสะแกกรังเป็นแถวยาวเพื่อมารับบิณฑบาตจากพุทธศาสนิกชนที่มารอทำบุญ ณ ลานวัดสังกัสรัตนคีรี แลดูสวยงามและน่าเลื่อมใสเป็นภาพที่น่าประทับใจและตราตรึงใจผู้มาร่วมงานบุญในทุกปี จากนั้นร่วมชมโต๊ะหมู่ประดับงาช้าง ซึ่งหาชมได้ยาก และนานครั้งถึงจะนำออกมาให้ชมกัน พร้อมด้วยขบวนแห่มหาสังฆทานและพระพุทธรูปปางประจำวัน จากนั้นไป ชมการแข่งเรือยาวชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

“อุทัยธานี” เป็นจังหวัดที่มีชื่อเสียงในการจัดงานประเพณีตักบาตรเทโว และถือเป็นงานบุญใหญ่ที่พุทธศาสนิกชนนิยมบำเพ็ญบุญกุศล เช่น การถวายทาน รักษาศีล ดังเช่นวันสำคัญอื่น ๆ งานบุญตักบาตรเทโวจึงถือเป็นการทำบุญอย่างมโหฬารของพุทธศาสนิกชน โดยประเพณีตักบาตรเทโว จะจัดขึ้นในวันออกพรรษา ซึ่งตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11

ด้าน นางสาวมนัญญา ไทยเศรษฐ์ นายกเทศมนตรีเมืองอุทัยธานี เปิดเผยว่า งานประเพณีตักบาตรเทโวในปีนี้ได้กำหนดจัดงานขึ้นระหว่างวันที่ 29-31 ตุลาคม 2555 โดยพิธีตักบาตรเทโวตรงกับวันที่ 31 ตุลาคม 2555 พุทธศาสนิกชนสามารถร่วมทำบุญตักบาตร ข้าวสารอาหารแห้ง และข้าวต้มลูกโยน แก่พระภิกษุสงฆ์ 500 รูป ที่เดินลงจากบันไดที่ทอดยาวจากยอดเขาสะแกกรังสู่ลานวัดสังกัสรัตนคีรี 449 ขั้น ณ ลานวัดสังกัสรัตนคีรี ตั้งแต่เวลา 08.30 น. ซึ่งภายในลานวัดดังกล่าวทางเทศบาลเมืองอุทัยธานีได้ร่วมกับวัดสังกัสรัตนคีรี จัดเตรียมโต๊ะแถวยาวไว้รองรับประชาชนที่มาร่วมงานเป็นจำนวนมาก

สำหรับกำหนดการจัดงานประเพณีตักบาตรเทโว เริ่มจากในวันจันทร์ที่ 29 ตุลาคม 2555 ตั้งแต่เวลา 14.00 น. เป็นต้นไป ชมการแข่งขันเรือพื้นบ้าน ที่มีในท้องถิ่นของจังหวัดอุทัยธานี อาทิ เรือพื้นบ้าน 5 ฝีพาย เรือหัวใบ้ท้ายบอด เรือโปงตาล พายแพ 10 ฝีพาย เรืออีป๊าป เรือหางยาว รอบคัดเลือก และร่วมเชียร์การชกมวยแม่น้ำ การแข่งขันดำน้ำสามผุด และชมการประกวดกองเชียร์ ในช่วงค่ำมีการประกวดธิดาแม่ย่านาง ชิงชัยสาวงามท้องถิ่นที่มีความสามารถคู่ควรกับตำแหน่งธิดาแม่ย่านาง ที่ชาวเรือเคารพนับถือ และร่วมชมมหกรรมดนตรีลูกทุ่งโปงลาง

วันอังคารที่ 30 ตุลาคม การแข่งขันเรือยาวรอบคัดเลือกประเภทเรือยาวใหญ่ 55 ฝีพาย เรือยาวเล็ก 30 ฝีพาย และเรือตะเข้ 7 ฝีพาย และร่วมพิธีอัญเชิญถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และพิธีเปิดงานในเวลา 15.30 น. จากนั้นช่วงค่ำ 19.30 น. ชมการแสดงแสงสีเสียง ย้อนยุคประวัติเมืองอุทัยธานี และร่วมรับประทานอาหารสำรับคาวหวาน ณ บริเวณลาน วัดสังกัสรัตนคีรี จากนั้นวันที่ 31 ตุลาคม  2555 ซึ่งเป็นวันตักบาตรเทโว ภายหลังจากร่วมพิธีตักบาตรในช่วงเช้าเสร็จสิ้นแล้ว ชมขบวนแห่รถพุทธบูชามหาสังฆทาน และพระพุทธรูปปางประจำวัน และชมการจัดตั้งโต๊ะหมู่บูชาประดับงาช้าง

ส่วน นายเผด็จ นุ้ยปรี นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุทัยธานี เปิดเผยว่า สำหรับในภาคบ่าย จะมีการแข่งขันชิงชนะเลิศเรือสืบสานวิถีไทย ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ ลำน้ำสะแกกรัง หน้าศาลากลางจังหวัดอุทัยธานี ได้กำหนดประเภทเรือแข่งขัน ได้แก่ เรือยาว 55 ฝีพาย เรือยาว 30 ฝีพาย และเรือพื้นบ้าน ได้แก่ เรือตะเข้ 7 ฝีพาย เรือพื้นบ้าน 5 ฝีพาย เรือหัวใบ้ท้ายบอด พายแพ และเรือโปงตาล และชมการแข่งขันดำน้ำสามผุด ที่นำแนวคิดดังกล่าวมาเป็นบทเพลงของเมืองอุทัยธานี

สำหรับ “วัดสังกัสรัตนคีรี” สถานที่จัดงานประเพณีตักบาตรเทโวนั้น เป็นวัดเก่าแก่ที่มีชื่อเสียง สร้างขึ้นตามคตินิยมโบราณ เป็นสถานที่สำคัญของชุมชนโบราณเคยประดิษฐานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ พระปลัดใจ เจ้าอาวาสวัดทุ่งแก้วในสมัยนั้น ได้เชิญบอกบุญให้ชาวอุทัยธานีร่วมกันสร้างมณฑปสิริมหามายากุฎาคารขึ้น พร้อมกับได้ก่อสร้างวัดสังกัตรัตนครีรีมงคลประไพอุทัยเขตร์ ขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2440 เพื่อให้เป็นสถานที่สำคัญดังพุทธตำนาน เทโวโรหณะสูตร

โดยในวันตักบาตรเทโวนั้นพระสงฆ์จำนวน 500 รูป จะเดินลงมาจากยอดเขาสะแกกรัง โดยที่ต้นขบวนนั้นนำด้วยพระพุทธรูปปางเสด็จลงจากดาวดึงส์ และผู้ที่แต่งตัวเป็นพระอินทร์ พรหม และเทวดา เมื่อขบวนลงมาถึงลานวัดสังกัสรัตนคีรีที่เชิงเขา ประชาชนที่มาเข้าร่วมพิธีกันอย่างเนืองแน่นก็จะพากันใส่บาตรด้วยข้าวสารอาหารแห้งและข้าวต้มลูกโยน นับเป็นภาพที่งดงามและน่าศรัทธาเลื่อมใส

ในวันออกพรรษาที่จะมาถึงนี้ จึงหวังว่าพุทธศาสนิกชนจะหาโอกาสร่วมงานบุญใหญ่ของจังหวัดอุทัยธานี และขอเชิญเที่ยวในจังหวัดอุทัยธานี ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ ทางจังหวัดอุทัยธานี มีโรงแรมและรีสอร์ทไว้บริการอย่างเพียงพอ และพร้อมที่จะต้อนรับนักท่องเที่ยว ก่อนกลับอย่าลืมไปแวะซื้อขนมปังสังขยา ขนมปังเนื้อนุ่มแสนอร่อย กลับไปฝากเพื่อน ๆ หรือคนในครอบครัวกันได้.

สถาพร สังข์ศิริ