“สมชัย” คลี่ปมโอเพ่นลิสต์หลักการดี แต่ปฏิบัติมีปัญหา ชี้ เป็นระบบที่ให้อำนาจประชาชนมาก กระตุก กมธ.ยกร่างฯ คิดดีก่อนเคาะให้ กจต.จัดเลือกตั้ง

วันที่ 25 มี.ค. เมื่อเวลา 11.00 น. ที่สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) นายสมชัย ศรีสุทธิยากร กกต.ด้านกิจการบริหารงานเลือกตั้ง กล่าวถึงการเลือกตั้ง ส.ส.บัญชีรายชื่อแบบเปิด หรือโอเพ่นลิสต์ ว่า ตนพยายามดูว่า ในโลกนี้มีประเทศไหนทำรูปแบบนี้บ้าง เท่าที่สืบค้นดูพบว่าไม่มี ฉะนั้นถือว่าเป็นการคิดค้นใหม่สำหรับประเทศไทย เป็นนวัตกรรม คือ ระบบบัญชีรายชื่อเคยเห็น แต่การให้เลือกคนในบัญชีรายชื่ออีกทียังไม่เคยเห็น ดังนั้น เมื่อคนไทยไปใช้สิทธิจะรับบัตร 2 ใบ และเลือก 3 อย่าง ในอนาคตอาจต้องเลือกมากกว่า 3 อย่าง เพราะจะมีเรื่องการถอดถอนนักการเมืองเข้ามาด้วย ดังนั้น ถ้าถามว่าจะทำให้ประชาชนเป็นภาระหรือการเลือกหลายๆ อย่างคราวเดียวกันทำให้ไม่เหมาะสมหรือไม่ ตนคิดว่า เราต้องคิดข้ามไป ถ้าหากเสียงของประชาชนมีความหมายที่สุด ก็ให้ประชาชนตัดสินใจเลือกเรื่องต่างๆ ในวันเลือกตั้ง ถือเป็นแนวทางที่พอเป็นไปได้ในประเทศไทย

นายสมชัย กล่าวว่า โดยหลักการโอเพ่นลิสต์ถือว่า เป็นหลักการที่ดี เพิ่มอำนาจให้ประชาชนในการเลือกคนในบัญชีรายชื่อได้เอง เข้าใจว่า กมธ.ยกร่างรัฐธรรมนูญมองจากปัญหาที่เกิดขึ้นในอดีต คือ การจัดลำดับบัญชีรายชื่อของพรรคการเมือง ไม่ได้จัดตามความรู้ความสามารถ แต่เป็นการจัดตามอำนาจอิทธิพลเงิน เป็นญาติหัวหน้าพรรค หรือบทบาทความสำคัญที่มีผลต่อหัวหน้าพรรคที่คิดจะเลือกใครก็จับใส่ได้ ไม่เกรงใจประชาชน บางครั้งไม่ได้คนที่มีความรู้ความสามารถอย่างแท้จริง สาเหตุทำโอเพ่นลิสต์คงมาจากสิ่งนี้เป็นหลัก ดังนั้น การทำให้ประชาชนมีโอกาสเลือกลำดับบัญชีรายชื่อเอง คือ การเพิ่มอำนาจในประชาชน นี่คือหลักการ แต่จุดอ่อนคือ ประชาชนจะรู้หรือไม่ว่าในบัญชีรายชื่อคนไหนดี คนไหนน่าเลือก ซึ่งพรรคการเมืองต้องแก้เองว่า ทำอย่างไรจึงจะคัดคนที่ประชาชนรู้จัก มีประสบการณ์ ความรู้ความสามารถ เป็นที่ยอมรับ 

นอกจากนี้ต้องยอมรับว่าถ้าจัดแบบโอเพ่นลิสต์ก็ทำให้เกิดปัญหากับ กกต.ในเรื่องการจัดรูปแบบการเลือกตั้ง การนับคะแนน ในทางเทคนิค ถ้า กมธ.ยกร่างฯ ยืนยัน ใช้โอเพ่นลิสต์ เป็นหลักการดี แต่ทางเทคนิคยุ่งยาก แต่อยู่ในวิสัยที่จัดการได้ ต้องยอมรับว่าจะเกิดปัญหาเกิดขึ้น ส่วนการนับคะแนนต้องเพิ่มกระบวนการนับมากขึ้น จากเดิมนับ 2 อย่าง ก็ต้องไปนับ 3 อย่าง เท่ากับว่าเราจำเป็นต้องมีเวลาให้ กกต.ในการนับคะแนนมากขึ้นกว่าเดิม อาจทำให้การนับคะแนนล่าช้าไปอีกเป็นวันสองวัน และทราบมาว่า การนับคะแนนครั้งใหม่จะใช้แบบรวมกันไม่ใช่นับที่หน่วย ดังนั้น การได้มาซึ่งผลการเลือกตั้งให้ทำใจเผื่อไว้ 2-3 วัน กว่าการนับคะแนนจะเสร็จสิ้นลง

“มุมมองเรื่องโอเพ่นลิสต์ ถ้าหากดำเนินการก็เป็นหลักการดี แต่ในทางปฏิบัติมีปัญหาจึงอยากให้ กมธ.ยกร่างฯ คิดให้ทะลุว่า ถ้าจะดำเนินการบัตรเลือกตั้งจะเป็นอย่างไร การนับคะแนนเป็นอย่างไร แต่ทุกอย่าง กกต.ทำให้ได้ไม่มีปัญหา” นายสมชัย กล่าว