คอลัมน์ ส่องแดนมังกร

สองทศวรรษก่อน แบรนด์รถยนต์ที่ได้รับความนิยมจากชาวจีนมากที่สุดคือ เซียลี่ (Xiali) ที่สื่อถึง ความมั่งคั่งและประสบความสำเร็จของผู้ครอบครอง แต่วันเวลาผ่านไปความนิยมก็กลับตาลปัตร เมื่อผู้ขับขี่ชาวจีนหันมาชื่นชอบรถยนต์สัญชาติอื่นมากกว่า

วอลล์สตรีต เจอร์นัล รายงานว่า 3 ใน 4 ของรถซีดานที่ชาวจีนเลือกใช้เป็นแบรนด์ต่างชาติ อาทิ โฟล์คสวาเกน จากเยอรมนี และเชฟโรเลต จากสหรัฐ ซึ่งดาวรุ่งดวงเก่าอย่างเซียลี่ ตกอยู่ในสถานการณ์เดียวกับแบรนด์สัญชาติจีนอื่น ๆ ที่ต้องดิ้นรนกระตุ้นยอดขาย ในช่วงเวลาที่แข่งขันอย่างดุเดือด

เมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา บริษัทแม่ของเซียลี่เผยผลประกอบการปีก่อนอาจขาดทุนสูงถึง 1.75 พันล้านหยวน หรือประมาณ 280 ล้านดอลลาร์ ถือเป็นการขาดทุนเป็นปีที่สองติดต่อกัน ซึ่งหากการขาดทุนเป็นปีที่สาม บริษัทนี้อาจถูกเพิกถอนจากตลาดหลักทรัพย์

ตัวอย่างจาก หลิว เจียเซียง วิศวกรวัย 28 อดีตลูกค้าของเซียลี่ที่ระบุว่า เบื่อหน่ายกับปัญหาที่พบในรถของเซียลี่ ไม่ว่าจะเป็นที่เปิดประตูชำรุด ไฟในห้องโดยสารติด ๆ ดับ ๆ และหันไปซื้อรถเปอโยต์ 508 แทน "เวลาที่ผมขับรถผ่านรถบรรทุกขนาดใหญ่บนทางหลวง ผมรู้สึกเลยว่ารถสั่น"

แม้ปีที่ผ่านมา ยอดขายรถยนต์ในจีนจะเพิ่มขึ้น 10% แต่แบรนด์รถยนต์ในประเทศกลับมีผลประกอบการเลวร้ายที่สุดในรอบหลายปี อาทิ บริษัท เกรท วอลล์ มอเตอร์ ซึ่งถูกขนานนามว่าเป็นดาวจรัสแสงในวงการยานยนต์ มีกำไรสุทธิลดลง 2% ในปี 2557 เป็นการลดลงครั้งแรกนับจากปี 2551 นอกจากนี้ สัดส่วนของรถ SUV ที่เป็นแบรนด์ท้องถิ่นมีเพียง 38% ในปีกลาย ซึ่งลดลงจาก 46% ในปี 2553 และสำหรับรถซีดานลดลงเหลือเพียง 22% จาก 31%

ด้านผู้ผลิตรถยนต์ต่างประเทศก็เริ่มเปิดตัวรถยนต์ที่ราคาเอื้อมถึง บวกกับชาวจีนที่มีกำลังซื้อเพิ่มขึ้น จึงทำให้เริ่มหันมาสนใจรถแบรนด์นอกที่ได้รับการยอมรับในด้านความปลอดภัยและดีไซน์ ขณะเดียวกันช่วง 5 ปีที่ผ่านมารัฐบาลจีนได้ลดการอุดหนุนแบรนด์ท้องถิ่นด้วย ทำให้รถสัญชาติจีนเจออุปสรรคหลายด้าน

ผลสำรวจด้านคุณภาพของ JD Power & Associates สถาบันบริการข้อมูลด้านการตลาดทั่วโลกเผยว่า เมื่อปีที่ผ่านมาแบรนด์รถยนต์ของจีนจะพบปัญหาถึง 131 จุดในทุก ๆ 100 คัน ซึ่งหากเปรียบเทียบกับรถแบรนด์ต่างประเทศจะพบปัญหาเพียง 95 จุด

ทั้งนี้ จีนยังมีการจำกัดจำนวนป้ายทะเบียนรถใหม่ เพื่อป้องจราจรติดขัดและมลพิษทางอากาศ ซึ่งในบางเมืองยังมีการนำระบบการประมูลป้ายทะเบียนมาใช้ด้วย โดยนักวิเคราะห์และผู้ผลิตรถยนต์มองว่า วิธีการดังกล่าวถือเป็นการทำร้ายแบรนด์ท้องถิ่น เพราะลูกค้าชาวจีนหันไปซื้อรถที่มีขนาดใหญ่และราคาแพงขึ้น เพื่อหลีกเลี่ยงติดป้ายทะเบียนราคาแพงและหาได้มายากบนรถราคาถูก