โดย ดอกฝน

"ฟิลาเดลเฟีย" (Philadelphia) เป็นคำที่มีรากศัพท์มาจากภาษากรีกคือ philos แปลว่าความรักที่ปราศจากเงื่อนไขทางเพศ เหมือนคำคุ้นๆ อย่าง Philosopher ที่มาจาก philos (ความรัก) รวมกับคำว่า sophia (ความรู้) จนกลายเป็นคำที่แปลว่า ผู้ที่รักในความรู้

อาจเพราะความหมายของคำนี้ จึงไม่แปลกใจที่เพียงย่างเท้าเข้าไปในอาคารทรงดินสอที่ฉาบทับด้วยสีเหลืองมัสตาร์ดสดใส จึงรู้สึกได้ถึงความงดงามของความรัก

ความรักในตัวอักษรซึ่งพร่างพรายอยู่ในบรรยากาศที่รายล้อมไปด้วยหนังสือบนชั้นไม้ที่จัดวางอย่างมีศิลปะ ท่ามกลางสวนดอกไม้เล็กๆ ที่แย้มกลีบหยอกย้อกับสายลมหนาว

"เจ้าของความฝันนี้คือคนรักของผม "฿วิทยกร โสวัตร฿ นักเขียนหนุ่ม อดีตบรรณาธิการนิตยสารสานแสงอรุณ กล่าวถึงร้านหนังสือ "ฟิลาเดลเฟีย" แหล่งรวมหนังสือน่ารักๆ ใน อ.เมือง จ.อุบลราชธานี ซึ่งเพิ่งฉลองครบรอบ 5 ปีไปหมาดๆ ด้วยรอยยิ้มกว้าง

"เธอเป็นพยาบาล แต่ก็เป็นนักเดินทาง เป็นนักอ่าน และฝันว่าอยากมีร้านกาแฟที่มีหนังสือ ผมเองเรียนมาทางพืชสวนและจัดสวน ถึงจะทำงานหนังสือ แต่ไม่เคยฝันที่จะมีร้าน"

แต่พอรู้ฝันของเธอ เขาก็อาสามาสานให้

"แต่ผมไม่เป็นเรื่องธุรกิจ เลยยื่นเงื่อนไขว่าจะทำร้านให้สวย และให้ร้านเลี้ยงตัวเองได้"

"แต่ไม่รับรองว่ามันจะเลี้ยงเรา เพราะเท่าที่มีประสบการณ์กับคนทำร้านแบบนี้ในต่างจังหวัด ส่วนใหญ่มันเป็นความฝันที่เข้าเนื้อ"

"ผมเข้าร้านแบบนี้มาเยอะ รู้เลยว่าต้องหาอย่างอื่นมาเลี้ยงหนังสือ ปีแรกๆ ก็อาศัยหนังสือจากเคล็ดไทยที่ให้เครดิตเราก่อนได้ หนังสือก็มีทั้งหนังสือเก่า หนังสือใหม่ในราคาลด แล้วหาหนังสือมือสองเข้าร้านด้วย แล้ว 2-3 ปีนี้เริ่มขายผ่านเฟซบุ๊ก ซึ่งยอดขายตรงนี้ประมาณ 70% หน้าร้านประมาณ 30% ตอนนี้เราจึงอยู่ได้ด้วยหนังสือมาประมาณ 2 ปี"

"ร้านนี้เกิดจากความรัก เป็นความฝันที่งดงามของเขา ที่ผมมาทำ มาดูแล และอยากขยายให้มันมากกว่าความรักระหว่างเรา"

"ให้เป็นความรักเพื่อคนอื่น เพื่อสังคมด้วย"

4 ปีแรกเป็นการเช่าห้องแถวทำ แต่พอย่างปีที่ 5 เมื่อเจ้าของที่มาบอกให้รื้อซุ้มดอกไม้เพื่อทำเป็นกันสาด เขาเลยตัดสินใจว่า คงถึงเวลาแล้วที่ดอกไม้ในสวนหนังสือจะเติบโตอย่างจริงจัง จึงออกมาหาซื้อที่ของตัวเอง แล้วก่อร่างสร้างร้าน

นอกจากงานวรรณกรรมแล้ว ในร้ายของเขายังมีหนังสือหลากหลายทั้งงานวิชาการ ประวัติศาสตร์ สารคดี ฯลฯ ตามรสนิยมเจ้าของ ที่คัดสรรมาแล้วว่าอ่านเถอะ ดีแน่ๆ และก็ได้รับความสนับสนุนจากคนหัวใจเดียวกันอยู่ไม่น้อย

"บางคนอยากทำบุญหนังสือ อยากซื้อหนังสือให้ห้องสมุด หรือให้คนอื่น ก็ส่งเงินมาให้ร้านผม 1,000-2,000 แล้วบอกให้เราเลือกเลย เขาเชื่อใจ บางคนส่งเงินมาไว้เฉยๆ เราก็เอ๊ะ! เขาจะเอายังไง พอถามไปเขาก็ว่า เอาไว้งั้นแหละ ประกันไว้ เมื่อนึกอยากอ่านแล้วจะบอกให้เลือกให้ ตอนก่อสร้างก็ให้มีคนให้เงินฟรีๆ มาร่วมแสน"

"เหมือนว่าคนเหล่านั้นมีความฝันแบบที่เรากำลังทำ ก็คล้ายว่าเรากำลังทำแทนเขาด้วย"

ฟิลาเดเฟียโฉมใหม่มี 2 ชั้น ชั้นล่างเป็นร้านหนังสือ กาแฟ นม ชา ชั้นบนแบ่งครึ่ง ครึ่งแรกเป็นแกลลอรี่แสดงงานศิลปะ อีกครึ่งเป็นเป็นห้องพักสำหรับนักเดินทาง 2 ห้อง

"ร้านก็พออยู่ได้ด้วยตัวเอง ซึ่งการที่ร้านหนังสืออิสระเล็กๆ ในต่างจังหวัดอยู่ได้นานขนาดนี้ และมีแนวโน้มว่าจะอยู่ได้เรื่อยๆ สามารถบอกอะไรได้หลายอย่าง อย่างน้อยบอกได้ว่าคนต่างจังหวัดไม่ได้โง่และอ่านหนังสือเป็น อ่านหนังสือที่มีคุณภาพ"

"ที่ร้านนี่การเมืองภาคประชาชนในระบอบประชาธิปไตยไทย, เหยื่ออธรรม, ล่องไพร, สงครามและสันติภาพ มาปุ๊บขายเกลี้ยงนะครับ"

นอกจากฟิลาเดลเฟียแล้ว วิทยกรบอกว่าเขาอยากจะทำสำนักพิมพ์ เพื่อพิมพ์งานแปลดีๆ ขายเฉพาะถิ่น คือต้องมาที่นี่เท่านั้นถึงจะได้หนังสือกลับไป

"กำลังแปลเรื่องสั้้นบางเรื่องของโฟล์คเนอร์ครับ และทำมหาปรินิพพานสูตร วันก่อนก็คุยกับหนุ่มสาวที่เข้าค่ายการสื่อสารเพื่อสันติภาพลุ่มน้ำโขง ซึ่งมาจาก 5 ประเทศลุ่มน้ำโขงว่าจะทำหนังสือแปลกันเองเป็นทุกภาษาลุ่มน้ำโขงและอังกฤษ ส่วนตัวร้านก็จะมีกิจกรรมต่างๆ เพื่อสร้างบรรยากาศทางวัฒนธรรม ศิลปะ การอ่าน การเขียน ทางปัญญา"

ฟิลาเดลเฟียจะเดินได้ไกลแค่ไหน ไม่มีใครรู้

วิทยากรเองก็ไม่รู้ เพราะจุดเริ่มต้นของที่นี้มาจากโจทย์ที่ว่าทำความฝันของหญิงสาวคนรักให้เป็นจริงเท่านั้น

แต่เขาเชื่อมั่นในคำหนึ่งที่คาริล ยิบราน เคยบอกไว้ว่า

"การงานคือความรักปรากฏตนเป็นรูปร่าง" เท่านั้นเอง

หน้า 19 มติชนรายวัน ฉบับวันอาทิตย์ที่ 26 มกราคม 2557