เสม็ดแดง พบขึ้นตามป่าธรรมชาติทุกภาคของประเทศไทย ซึ่งในสมัยเป็นเด็กบ้านนอกจำได้ว่า เวลาขึ้นเขาเข้าป่า  ถ้าพบต้น “เสม็ดแดง” แตกยอดอ่อนและติดผล  จะเก็บลงไปขายในตลาดสดตัวเมือง ได้รับความนิยมจากผู้ซื้อไปรับประทานอย่างแพร่หลาย โดยยอดอ่อน จะมีรสเปรี้ยวปนฝาด รับประทานกับน้ำพริกชนิดต่างๆอร่อยมาก ส่วนผลมีรสหวานเย็นและมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เคี้ยวแล้วชุ่มคอสดชื่นยิ่งนัก ปัจจุบันหายากแล้ว

เสม็ดแดง หรือ SYZYGIUM GRATUM (WIGHT) S.N.MITRA VAR.GRATUM อยู่ในวงศ์ MYRTACEAE เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-15 เมตร กิ่งเป็นสี่เหลี่ยม ใบออกตรงกันข้าม ปลายแหลม โคนมน ยอดอ่อนเป็นสีแดง ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายยอด กลีบเลี้ยง 5 แฉก กลีบดอก 5 กลีบ สีเหลืองอ่อน มีเกสรตัวผู้จำนวนมาก เวลามีดอกดกและดอกบานพร้อมกันจะดูสวยงามมาก “ผล” ทรงกลม โตเต็มที่ประมาณลูกปัดทั่วไป ผลเป็นสีขาว ติดผลดกเป็นพวง ผลรสหวานหอมตามที่กล่าวข้างต้น ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่ง มีอีกชื่อคือ เสม็ดขุน (ใต้) เม็ก (อีสาน) และ เสม็ด ทั่วไป

ประโยชน์ทางสมุนไพรใบสด  ตำพอกแก้เคล็ดยอกฟกบวมดีมาก และใช้ใบ มะกรูด หรือ ใบพลู รมควันใต้ใบ “เสม็ดแดง” พออุ่นๆ นำไปนาบท้องเด็กแก้ท้องขึ้นท้องอืดและแก้ปวดท้องเด็กเด็ดขาดยิ่ง ยาพื้นบ้านอีสาน ยอดอ่อน กินเป็นยาขับลม

อีกชนิดหนึ่งคือ“เสม็ดขาว”ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ใกล้เคียงกันมาก จะแตกต่างกันเพียงทรงของใบและยอดอ่อนชนิดหลังเป็นสีขาว จึงถูกตั้งชื่อว่า “เสม็ดขาว” เปลือกต้นคล้ายเอากระดาษฟางหุ้มซ้อนพันลำต้นไว้ ลอกออกไปชุบน้ำมันยางแล้วมัดหุ้มเป็นท่อนยาวๆ จุดไฟ เรียกว่า “ไต้เสม็ด” ประโยชน์ทางสมุนไพรของ “เสม็ดขาว” ไม่มีระบุไว้ เปลือกต้นยังนิยมลอกนำไปทำเป็นหลังคาเรือกระแชงกันแดดกันฝนดีอีกด้วยครับ.

"นายเกษตร"