วันนี้ ( 31 พ.ค.) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้ส่งเสริมให้ประชาชนได้มาเยี่ยมชม " ถ้ำน้ำลอด" หรือ สถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่าถ้ำน้ำลอด ตั้งอยู่ที่หมู่ 1 บ้านถ้ำลอด ตำบลถ้ำลอด ห่างจากอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ประมาณ 77 กิโลเมตร อยู่ในความดูแลของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มแม่น้ำปาย
บริเวณรอบ ๆ ถ้ำน้ำลอด มีบรรยากาศร่มรื่น เป็นธรรมชาติของป่าเขา และสถานที่แห่งนี้ยังได้รับการขนานนามว่าเป็น "อันซีนไทยแลนด์" อีกด้วย ซึ่งรอให้เหล่าบรรดานักท่องเที่ยวนักเดินทางทั้งหลายเข้ามาพิสูจน์ความมหัศจรรย์ของถ้ำน้ำลอด สถานที่ที่มีความยิ่งใหญ่ของธรรมชาติ และร่องรอยประวัติศาสตร์รวมอยู่ด้วยกัน
นาง ไข่มุก สะอิ้งสกุลทอง วัย 40 ปี ชาวบ้านในหมู่บ้านถ้ำลอด ซึ่งทำหน้าที่ให้ข้อมูลบริการนักท่องเที่ยวอยู่ภายในบริเวณ ถ้ำน้ำลอด กล่าวว่า ถ้ำน้ำลอดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติและตำนานทางประวัติศาสตร์ ซึ่งชาวบ้านในชุมชนถ้ำลอด ต่างร่วมใจกันบริหารดูแลกันเองจนเป็นชุมชนเข้มแข็ง เปิดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนทุกหลังคาเรือนมานาน กว่า 20 ปีจนถึงปัจจุบัน โดยชาวบ้านก็จะมีรายได้จากการนำทาง และค่าตะเกียงในการบริการนักท่องเที่ยว ที่เข้ามาเที่ยวในแต่ละวัน
นางไข่มุกกล่าวต่อว่า ถ้ำน้ำลอด เป็นถ้ำธารน้ำขนาดใหญ่ลึก 2.5 กิโลเมตร เกิดจากลำ "น้ำลาง" เซาะและกัดกร่อนรอยแยกของหินปูน ลอดผ่านภูเขาและทะลุออกอีกด้านหนึ่ง จนเกิดเป็นถ้ำขนาดใหญ่ที่มีหินงอก หินย้อย อีกทั้งยังพบเครื่องมือเครื่องใช้ในสมัยโบราณ ภายใน ถ้ำน้ำลอด มีความยาวกว่า 500 เมตร กว้าง 20 เมตร สูง 50 เมตร ซึ่งสายน้ำที่กัดเซาะโพรง ถ้ำน้ำลอด มานานก่อเกิดเป็นถ้ำใหญ่ ๆ ถึง 3 แห่ง ประกอบด้วย 1 ถ้ำเสาหิน ซึ่งเป็นถ้ำกว้างใหญ่มีหินงอก หินย้อย รูปร่างต่าง ๆ ตามจินตนาการของผู้พบเห็น ส่วนที่ชื่อ ถ้ำเสาหิน เพราะมีเสาหินขนาดใหญ่ตั้งอยู่ใจกลางถ้ำ เปรียบเสมือนเสาหินที่ค้ำเพดานและพื้นถ้ำเอาไว้
2 ถ้ำตุ๊กตา เป็นถ้ำที่กว้างและยาวที่สุด ภายในจะพบกับหินงอกเป็นปุ่มปมเล็ก ๆ คล้ายตุ๊กตาเรียงรายอยู่ จนกลายเป็นที่มาของชื่อถ้ำ ส่วนผนังอีกด้านหนึ่งของถ้ำ จะมีภาพเขียนเก่าแก่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ปรากฎอยู่ด้วย เชื่อกันว่านานนับ 2,000 - 3,000 ปี
3 ถ้ำผีแมน ถ้ำนี้จะพิเศษกว่าถ้ำอื่น ๆ เพราะนอกจากมีหินงอก หินย้อยแล้ว ยังมีเศษเครื่องปั้นดินเผา เครื่องมือเครื่องใช้เหล็กที่เก่าจนขึ้นสนิม เมล็ดพืช กระดูกของมนุษย์ และชิ้นสำคัญที่ขาดไม่ได้ คือ โลงผีแมน ที่มีลักษณะเป็นท่อนไม้ที่ถูกขุดตรงส่วนกลางออกเป็นร่องคล้ายเรือ หรือรางไม้ใส่อาหารให้สัตว์เลี้ยง มีทั้งขนาดเล็กและใหญ่ โดยโลงขนาดใหญ่จะถูกวางอยู่บนคานโดยใช้เสา 4-6 ต้น ตั้งกับพื้นถ้ำ และเสาแต่ละคู่จะถูกเจาะเป็นช่อง เพื่อสอดใส่คานไว้วางพาด โลงผีแมน
ทั้งนี้ การเข้าชม ถ้ำน้ำลอด สามารถเที่ยวได้ทั้งปี แต่ต้องอาศัยการนั่งแพเข้าไป และนักท่องเที่ยวไม่สามารถเข้าชมเองได้ เนื่องจากภายในถ้ำมืด จึงต้องใช้บริการผู้นำทางพร้อมตะเกียงเจ้าพายุ โดยเสียค่าผู้นำทางพร้อมตะเกียง 150 บาทต่อคณะ นักท่องเที่ยว 4 คน ค่าแพ 550 บาทต่อคณะซึ่งใช้เวลาในการชมถ้ำต่าง ๆ ประมาณ 2 ชั่วโมง โดยรายได้ทั้งหมดจะนำมาบริหารจัดการชุมชน และปันผลให้แก่ชาวบ้านที่คอยดูแลและบริหารจัดการถ้ำน้ำลอด
