ไพล หรือ ZINGIBER PURPUREUM ROSC อยู่ในวงศ์ ZINGIBERACEAE เป็นไม้ล้มลุก มีเหง้าหรือหัวใต้ดิน เปลือกนอกของหัวเป็นสีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อในสีเหลืองแกมเขียว มีกลิ่นหอม รสร้อน แตกหัวเป็นแง่งติดกัน ดอก ออกเป็นช่อแทงขึ้นจากเหง้าหรือหัวใต้ดิน ใบประดับช่อดอกเรียงซ้อนกันเป็นรูปกระสวยหลายชั้น ดอกเป็นสีเหลืองนวลแลบออกมาจากซอกของกลีบประดับดูสวยงามแปลกตามาก “ผล” กลม เป็นผลแห้ง เจริญเติบโตดีในช่วงฤดูฝน ทรุดโทรมและยุบตัวช่วงฤดูหนาว พอถึงฤดูฝนจะแทงต้นขึ้นมาใหม่ ขยายพันธุ์ด้วยเหง้า มีชื่อเรียกอีกคือ ปูเลย,ปูลอย,ว่านไฟ มีหัวสดและต้นขายที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสฯ โครงการ 3 แผง “เจ๊ติ๋ม” ราคาสอบถามกันเอง

สรรพคุณ จากการวิจัยพบว่าในเหง้าหรือหัวของ “ไพล” มีน้ำมันหอมระเหย มีคุณสมบัติลด อาการอักเสบและบวม จึงมีการผลิตยาขี้ผึ้งผสมน้ำมัน “ไพล” ใช้ทาแก้อาการเคล็ดขัดยอกดีมาก น้ำมันจากหัวผสมแอลกอฮอล์ใช้ทาผิวกันยุงได้ เหง้ามีสาร 4–(4–HYDROXY–1–BUTENYL) VERATROLE มีฤทธิ์ขยายหลอดลม มีการทดลองใช้ผง “ไพล” กับผู้ป่วยเด็กที่เป็นหืดสรุปว่าให้ผลดีทั้งในรายที่มีอาการหอบหืดแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง

ตำรายาไทย ใบแก้ครั่นเนื้อครั่นตัว แก้เมื่อย ดอกกระจายเลือดที่เป็นลิ่มเป็นก้อน รากแก้เลือดกำเดาจมูก แก้อาเจียนเป็นเลือด หัวขับระดูสตรี แพทย์ชนบทใช้หัวฝนน้ำทาแก้ฟกบวมเคล็ดยอกน้ำคั้นจากหัวผสม เกลือสตุ (มีขายตามร้านยาจีนไทย) 1 ช้อนโต๊ะกินเป็นยาถ่ายแก้บิดไม่เป็นอันตรายต่อลำไส้ น้ำคั้นจากหัวผสมการบูรและน้ำมันเบนซินทาแก้เหน็บชาชนิดบวมดีมาก หัวสด “ไพล” โขลกพอกแผลเป็นยาสมาน หัวหมกไฟคั้นน้ำกินแก้บิด หัวสดฝานเป็นแว่น 7 แว่นกินขับลมลำไส้ ได้ดีมากครับ.

“นายเกษตร”